Narodna skupština Republike Srpske je 16.12.2024. godine usvojila Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak i Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o doprinosima.
Izmjene ovih zakona stupaju na snagu 1. januara 2025. godine, a iste će donijeti značajne promjene:
1. Povećanje praga za male preduzetnike
Do sada je godišnji prihod za status malog preduzetnika bio ograničen na 50.000 KM. Sa novim izmjenama i dopunama zakona, a na inicijativu poslovne zajednice- ovaj prag je podignut na 100.000 KM godišnje, s tim da dok se da se prihodom malog preduzetnika smatra zbir prihoda tog preduzetnika i sa njim povezanih lica (supružnici, djeca, braća, sestre) koja obavljaju istu samostalnu djelatnost.
2. Povećanje minimalnog godišnjeg poreza za male preduzetnike sa 600,00 na 1.200,00 KM
Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak propisuje da godišnji porez malog preduzetnika ne može biti manji od 1.200 KM, uz izuzetak ukoliko se radi o malom preduzetniku čiji godišnji prihod ne prelazi iznos od 50.000 KM, u kom slučaju mali preduzetnik plaća porez po istim uslovima kao i do sada- 2% na ukupan prihod, ali ne manje od 600 KM.
3. Proširenje broja samostalnih zanimanja koja ne mogu podnijeti zahtjev za plaćanje poreza kao mali preduzetnik
Proširen je broj samostalnih zanimanja koja po svojoj prirodi jesu posebne profesionalne ili intelektualne usluge, a ista lica ne mogu podnijeti zahtjev za plaćanje poreza kao mali preduzetnik. To znači da će ta zanimanja plaćati porez od 10% na dobit, odnosno na razliku prihoda i rashoda. Tu spadaju:
- samostalne djelatnosti advokata, notara, zdravstvenih radnika, veterinara, turističkih vodiča, inženjera, arhitekata, istaživača, naučnika, pronalazača, stečajnih upravnika, tumača, vještaka, novinara, umjetnika, sportista, brokera,
- računovodstvene, knjigovodstvene i revizorske djelatnosti, djelatnost poreskog savjetovanja, kao i djelatnost savjetovanja koje se odnosi na poslovanje i ostalo upravljanje,
- djelatnosti reklamiranja, oglašavanja i istraživanja tržišta.
4. Uvodi se porez po odbitku za nerezidenta
U zakon se dodaje novi član kojim se oporezuju nerezidenti. Porez na dohodak od samostalne djelatnosti koji nerezident ostvari povremenim obavljanjem djelatnosti, odnosno pružanjem usluga, plaća se po odbitku od ukupne naknade, odnosno dohotka, po stopi od 10% bez prava na priznavanje rashoda, ukoliko ugovorom o izbjegavanju dvostrukog oporezivanja nije drugačije uređeno.
Isplatilac koji nerezidentu isplaćuje dohodak, obavezan je da od svakog pojedinačno isplaćenog dohotka nerezidentu odbije porez i uplati na račun javnih prihoda Republike Srpske, a u suprotnom je dužan da obračuna i plati porez na isplaćeni iznos po odgovarajućoj stopi za ostvarenu vrstu dohotka.
5. Veće osnovice doprinosa za nosioce samostalne djelatnosti koji tu djelatnost obavljaju u vidu osnovnog zanimanja
Zakon o izmjenama i dopunama Zakona o doprinosima propisuje sa se minimalna osnovica doprinosa za lica koja obavljaju samostalnu djelatnost postepeno povećava sa dosadašnjih 60% prosječne bruto plate u Republici Srpskoj na 80% prosječne bruto plate u Republici, pa će u 2025. godini osnovica doprinosa iznositi 70%, a od 1. januara 2026. godine iznosiće 80% prosječne bruto plate u Republici Srpskoj za prethodnu godinu.
Dosadašnja minimalna osnovica za doprinos u iznosu od 60% prosječne bruto plate u Republici Srpskoj primjenjivala se od 2015.godine, međutim u 2024.godini minimalna neto plata je povećana na 900,00 KM neto, odnosno 1.344,30 KM bruto, pa 60% od prosječne bruto plate za ovu godinu iznosi oko 1.290,00 KM, što znači da je osnovica doprinosa za samostalne djelatnosti niža od iznosa minimalne bruto plate. Kako Zakon o doprinosima utvrđuje da osnovica doprinosa za lica koja ostvaruju lično primanje – platu ne može biti niža od najniže plate, bilo je potrebno uskladiti minimalnu osnovicu doprinosa sa iznosom minimalne bruto plate.
6. Utvrđuje se obaveza plaćanja doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje za lica koja ostvaruju dohodak od samostalne djelatnosti, a korisnici su prava na penziju, te za lica koja samostalnu djelatnost obavljaju kao dopunsku djelatnost
Ova lica su do sada bila u cijelosti oslobođena obaveze plaćanja doprinosa, međutim usljed potrebe sprečavanja nelojalne konkurencije ili suštinski njenog smanjenja, neophodno je bilo uvesti minimalnu obavezu doprinosa za ova lica. Sa druge strane, lica koja djelatnost obavljaju kao dodatnu su i dalje izostavljena od obaveze plaćanja doprinosa, zbog činjenice da se radi o licima koja tu djelatnost ne mogu obavljati ličnim radom, već isključivo preko zaposlenih radnika.
Osnovica za obavezu plaćanja doprinosa za penzijsko i invalidsko osiguranje, prema Zakonu o izmjenama i dopunama Zakona o doprinosima iznosi 30% prosječne bruto plate u Republici Srpskoj.
